Moarphoe

Sanem üyemiz gönderdi.

A. ADSIZLA MORPHOS

..Sair

iki kelimeyi
denkleyemeyen anlamlarla dolu sözlüğümüz

(sevgiyle aşk tanımlanışını hep savunmak gibi)

ama iki lehçeyi bağdaştıramaz
tümcemiz.

neyiz,
cin miyiz …


B. MOARPHOE

Bir anda bir karar verişle kanatları üzerindeki ‘pulcukların
İki pul tabakasının’ birbirleri üstüne farklı dizilişlerini sağladı …
Çok farklı ışık yansımaları elde etti.
Hemen sonrasında bir Argynnis* gibi yumuşacık oldu..
pulcuklar üzerli;
Güneşe açık, kırpıştırdıkça kanatları ve siyah benekler ısı topladıkça …
Kopkoyu renkteki kara kelebek, artık masmavi göründü.
Ama Morpho da zaten mavi değil miydi …
Benekler kocaman, değilmiş siyah zati; öte yandan,
normalde, kahve renginden göze getirilice belirli, sınırlanmış böyle
ön kanatların üzerinde..
İki tane ak leke bulunması gerekirdi.

Saydam bir çift zar kanada sahip olduğunu,
pulların da bu şeffaflığı yadsırcasına ama örttüğünü bilerek;
Bir isyan çığlığında bulunmak istedi geçen zamana dişi kalabilecek!
O, bir orman perisi, çalılıklarda kamuflajı.
Ancak şaşırtıcı ki rengi açık; açık alanda olsa, rengi olmalıydı açık …
İsyancı dedik, Lepidoptera* kelebeğine mezhebine büründü şimdi;
Çalı çırpı üzerinde, pullarını yok etti, hepten saydam kaldı.
Peki, neden kendini saklamak için koca beneklerini kullanma gereğini duyacak?
Nasıl, hala görünebiliyor; iki kere daha görünmez olmuş iken, rengarenk?
Çünkü o saydamlığıyla, çalılıkların rengini de almadı,
Bu işin gizi ne?
Ön kanatları da sallanıyor; nispeten, alt küçük olanları da benzeri.
Böyle çırpıştırdıkça sanki hiç görünmeyecek mi …
Ama Morpho kelebek, üst fakat kendi kimliği yani; orada bir örümcek ağı örmüş.
1 saat kadar oluyor, aylar var;
tahıl kuru sapı’na benzer proboscis* diye
çağrılan gagasını bastırmıştı çeşni meyvelere:
Nektar gıdasını buradan yudumladı, diğer enerjiyi de az önce güneşten ısı edinmişti.
Mavi Morpho, 6 inçlik kanat açıklığı, 15 cm’lik; onun altı bacaklılığı gibi!
Sıra dışı, yürüdükçe sıvı içmeye koşabiliyor uçmaktan gayrı …
Ve kanat çırpıştırdıkça, olağan, ısı toplayabiliyor benekleri çünkü!
Koşabilen bir böcekten bozma koza tırtılının zerafet güncelleme günceleri …
Oldu olacak ve ayrıca “hepsi hepsi” ….
Bir çift “zar kanat” aslında, onun yaratılıştan edinimleri..
ki o da saydam
Ve pulcuklar “evin damı kiremit taşları”, kanatlarında onun taşıdığı evi,
yurdu,
her şeyi.
Her şeyim de ne güzel yansıtabiliyor, tüm güzelliğini;
Ama kolayca kamufle de ediyor anten kısımları onu.
Koku alınca kötü huylanıyor ve biri ona değince, denge hisleri bozuluyor.
(Hep şeytan beklenmez yahu; ulu! yaşam böyle dengelenmez …)
Halbuki herkes aynı değildi, özeldir biri, ne var ki herkese gıpta etti.
… Uyku;
Aynen, şimdi örümcek ağı kurdu;
Erkek kedi yakalamak için içine saydam ağın.


Pharynx* kasılmaya başlıyor, sindirim sistemi başlangıcı;
Her yeni gününde sıvı yediğinde kafa kısmında
Ve bu, mide ve üst karın bölgesi’ne sinyaller gönderiyor;
her yediği yeni kediyi örümcek de böylece düşünmeksizin hazmedebiliyor
Ki zaten burada “kalbi” ve “üreme organları” da.
Birleşik gözleri neden parlak Mavi Morpho’nun ürkek …

Dinlenirken, kapalı pozisyondaydı kanatları.
Sanki bebeklerken benekler birden büyüdü
Uzak tutmak için tuhaf düşlerinde, herkese yorduğu bilinmeyen bir hasımı
Yalancı gözler takındı:
“Günışığı kelebeği”, “örümcek petek gözü” oldu ve sonra “fosil” bir “kelebek”
rengi haki …
Hiç olmazsa supernova kelebeği olarak kalabilseydi.
Benekler kocaman olmuştu.
Aynen, şimdi örümcek ağı kurdu.
Birleşik gözleri neden ürkek …

Çalılıklarda kayıplara karışabilmekte Karayip’e,
Yakalamalı hemen onu kesif yağmur ormanında Peru’da.!
Özgür yaşatmalı;
Şüphesiz
İstediği,
Ummuş olduğu denli …
Biraz zaman antimaddeden aşıracağım,
Big Ben’i duyduğun her saat başı endişende Big Bang’de canım;
Uzay gemisiyle onu kaçıracağım.


*
Ayıramazsın Moarphoe, ayıramazsın;
Çapa bende, sende güzellik- ayıramazsın!

Ölü mezar mermeri hatrına çapa tutan çalışkan nasır, Orpheus –arpı ari yıldızlarda…
Peki, örümcek ağını göster dişifatma;
Mavi Morphe -
Deniz açığına yürüyüş,
dolunayda dingin rüzgarda
kart tayfununda meltemin sessiz,
Poe ve gelinlik
Throax’a* kalmış sığıntı, onun tüm iştahı pür! …
- Nerde?

Hoe, ohe!
Sol kanadı parlak açık, sol “bukalemun ayracı” ise koyu mavi renkte parlak!
Nasıl, nerde, saat kaçta, gidiyor nereye! ! ?

O bir böcek, hem de çiçek;
(ah bebeğim, kundakta kaldı sevgilim)
Bunca şeyi ancak nasıl tek kaldırabilecek …


--

Kaynakça bilgileri ve link (üstünkörü notlar)
KELEBEK
Anten kısımlarını, koku hisleri ve denge hisleri için kullanırlar.
mide ve üst karın bölgesi, kuyruk alanıdır bir böceğin; Üreme organlarını, kalbi, sindirim sisteminin çoğunu barındırır.
Kafa kısmında beyni var, iki birleşik göz, pharynx(sindirim siteminin başladığı) da buradadır. Ki anten de kafaya bağlı.
Ön kanatlar: iki yukarı kanattır
Diğer iki küçük kanatta vardır
Bacaklar: tüm yetişkin kelebeklerin altı bacağı vardır. İki önbacak küçükçedr.
Throax: mideyle kafa arası bölüm.
Proboscis: yetişkin kelebekler nektar ve diğer sıvıları yudumlar. Bunu, bir spirali, buğday, mısır gibi tahılların kuru sapına benzer proboscis’i kullanarak yapar. Bu kısım kelebeğin kafa kısmı konuşludur.
Açık arazide güneşin altında kalan kelebeklerin rengi diğerlerine göre daha açıktır, ormanlık arazidekilerin rengi ise daha koyudur.
Kelebeklerin kanatlarındaki pullar ışığı yansıtır. Pulsuz kelebek de vardır.
Isışı emen siyah benekleri, kanatlarını açıp kapasayarak güneşten enerji alır.
Açık alanlardaki kelebekler açık renk, ormanlardakiler ise koyu renktir.
Lepidoptera kelebekleriyse kanatlarında pul olmadığı için ışığı yansıtamazlar, bu yüzden saydamdırlar. Bu kelebek türünü uçarken görebilmek mümkündür ama bir yere konduklarında görmek hemen hemen imkansızdır. Bu da kelebek için mükemmel bir korunma teşkil eder
Pullar kanatlara saplı durumdadır ve böylece düşmezler.
Kelebekler aslında saydam olan bir çift zar kanada sahiptirler. Bunlar, yoğunlukları farklı pullarla kaplı olduğu için zar kanatların saydamlıkları belli olmaz. Kelebek kanatlarının aerodinamiğini (hava akımlarından faydalanarak yapılan hareketler) artıran, onlara rengini veren işte bu pullardır. Dokunulduğu anda yerlerinden kopacak kadar hassas olan pulların, kelebeğin kanadına saplanan sivri uçları vardır. Bu sayede pullar dökülmeden durabilirler. Kanadın üstüne bir damın kiremitleri gibi dizilmiş olan her pulcuk ya kimyasal pigmentlerle ya da sabun köpüğündeki gibi üstüne düşen ışığı gökkuşağı renklerine kıran yapısı ile renk kazanır.
Kelebeklerdeki bu çok değişken renkler yalnızca boya maddelerinden kaynaklanmaz. Kelebeğin kanatlarındaki pulların yapısı, düzeni, yansıma, kırılma gibi ışık olaylarının ortaya çıkmasına ve muhteşem güzellikteki renklerin doğmasına neden olur. Mesela, Stilpnotio Salicis kelebeğinin hava kabarcıklarıyla dolu yarı saydam pulları vardır. Bu pullarda boya maddesi bulunmamasına rağmen, içlerinden geçen ışık, kelebeğin satene benzer bir görünüm almasını sağlar.
Argynnis kelebeğininse kanat pullarının yüzeyi inanılmayacak kadar yumuşaktır ve bu yumuşaklık gümüşi yansımalar doğurur. Bazı kelebeklerde birbiri üstüne gelen iki pul tabakasının farklı dizilişleri de değişik ışık yansımaları meydana getirebilir, mesela kelebeğin siyahımsı ya da kahverengi değil de mavi görünmesini sağlayabilir. Kelebeklerin kanat yapısını, sadece renklerini göz önüne alarak incelediğimizde bile pek çok mucizeyle karşılaşırız.
Bu arada belirtmek gerekir ki, kelebeklerin kanatlarındaki renklerin ve desenlerin bir süs olmalarının yanında, bu canlılar için hayati başka pek çok fonksiyonları da vardır.
Büyük Endonezya kelebeği (solda) düşmanlarını şaşırtmak için kanatlarındaki göze benzeyen iki geniş beneği kullanır. Bu, onlar için yeterli bir savunmadır. Monark kelebekleri gibi başka türler ise daha farklı yollara başvururlar (sağda) . Monark kelebekleri koyu portakal renkli ve siyah desenleri olan kanatları ile düşmanlarına ‘kötü tat’ mesajı vererek uyarı gönderirler.

Çalının üstüne tutunan kelebek, benekleriyle kendini kamufle edebilir.

-
MAVİ MORPHO: kantlarında kahverengi kenarlar vardır dişilerde.üst kenarlarda beyaz benekleri vardır, mavi alanın üst dış tarafınca. Blue Morpho kanat açıklığı 15 cm, 6 inch. Yetişkinler, proboscis’i kullanarak, çürümekte olan meyvaların sularını içer
Güney ya da merkez Orta Amerika’da yağmur ormanlarında yaşarlar. Msl. Brezilya, Costa Rica, Venezuela …Neotropikal yaratıklardır. Güney Amerika’dan Meksika’ya kadar yaşarlar.
Mavi renkli Morpho kelebeğinin kanatlarının altındaki kahverengi renk ve benekler çalılıklar arasında saklanabilmesi için mükemmel bir kamuflaj imkanı sağlar. Kelebek çalılıklarda birdenbire görünmez olabilir.

-
türetme
Şiir adı açıklaması: Morpho kelebeği+Morphos (antik yunan uyku tanrısı, ama bu yan etkilerle birleşince tanrıça şekline girmişmiş) +arp+Orphe(us) +Edgar Allen Poe+Hoe(çapalamak, ayrc. Şaşırma efekti) karışımı
Şöyle tanımlayabiliriz; Poe’nun Annabell Lee’sinde gece dolunayda denize girgin -ki çapalayan elinde uyku soğukluğu Annabell’e Poe’dan doğru- ama ruhu karada kalmış capcanlı ve çünkü Orphe ve onun arpı. Bu ruhun temsili resmi de morpho kelebeği v.s.
 
Akın Akça
 






 

Tarih : 2010-05-30 13:17:47 | Hit: 1712 | Puan: 0